“စာေရးခ်င္လိုက္တာ”လို ့ “စာေရးတတ္ေအာင္ ဘယ္လို လုပ္ရမလဲ” လို ့ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းမ်ိဳးေတြ ေမးတတ္တဲ့ သူ ေတြ အတြက္ စာေရးဆရာမ “ဂ်င္နီေသာ္မဆင္” ရဲ့ Before Begin To Write ေဆာင္းပါးကို ေဖာ္ျပေပး လိုက္ပါတယ္။
စာေကာင္းေကာင္း ေရးတတ္ဖို ့၊ စာလံုးေတြကို ၀ါက် ေကာင္းေကာင္း ျဖစ္ေအာင္ စီတတ္ဖို ့၊ ၀ါက်ေတြကို စာပိုဒ္ျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးတတ္ဖို ့အတြက္ လက္ေတြ ့ စာခ်မေရးခင္မွာ ေလ့လာ ဆည္းပူးစရာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ ဒါမွသာ ကိုယ္ေရးတဲ့ ေဆာင္းပါး (သို ့) ၀တၳဳဟာ စာဖတ္သူရဲ့ ႏွလံုးသားမွာ ေပ်ာ္၀င္သြားႏိုင္ေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စာေကာင္းတစ္ပုဒ္ကို ဖန္တီးႏိုင္ဖို ့ အတြက္ အေျခခံက်တဲ့ အခ်က္ဟာ စာမူၾကမ္းေရးျခင္းပါပဲ။ စာမူၾကမ္း ေရးေနစဥ္မွာ ကိုယ္က ကိုယ္ေရးမယ့္ အေၾကာင္းအရာကို ေလ့လာရမယ္။ သံုးသပ္ရမယ္။ အၾကမ္း ထည္ကေန အေခ်ာထည္ ျဖစ္လာေအာင္ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ ရႈေထာင့္ ပံုစံ ရလာေအာင္ ပံုသြင္းသြားႏိုင္ရမယ္။ ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို လကိကိုင္ထားၿပီး စာမူၾကမ္းက်ု ဖန္တီးမယ္ ဆိုရင္ အခ်ိန္ ကုန္သက္သာၿပီး စာလည္း ပိုမို ညက္ေညာ သြားပါလိမ့္မယ္။
စိတ္ကူးကို တိုးတက္ ရွင္သန္ေစျခင္း
စာတစ္ပုဒ္ကို ေရးမယ္ဆိုရင္ ‘ဘ’ ငါးလံုးကို သတိရပါ။ ဘယ္သူလဲ။ ဘယ္မွာလဲ။ ဘာလဲ။ ဘယ္တံုးကလဲနဲ ့ ဘာျဖစ္လို ့လဲ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းေတြကို ရင္ထဲမွာ ထည့္ထားပါ။
“ဘာလဲ” ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းဟာ ကိစၥ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ထိေရာက္တဲ့ ေမးခြန္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေဆာင္းပါး (သို ့) ၀တၳဳေရး ေတာ့မယ္ ဆိုရင္ ဒီေမးခြန္းနဲ ့စတာက ပိုၿပီး အံ၀င္ခြင္က် ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒီေမးခြန္းဟာ စပ္စုတဲ့ ေမးခြန္း၊ ေလ့လာတဲ့ ေမးခြန္း စိတ္၀င္စားတဲ့ ေမးခြန္းပဲ မဟုတ္လား။ ဒီေမးခြန္းနဲ ့ စၾကည့္ပါ။ ကၽြန္မ ကိုယ္တိုင္ အဲဒီ ေဆာင္းပါး မေရးခင္မွာ တကယ့္မိတ္ေဆြ ေတြကို လူကိုယ္တိုင္ ေမးၾကည့္ပါတယ္။ ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြက သူလို ကိုယ္လို လူမ်ိဳးေတြကို ေမးခဲ့ရာ က ထြက္လာတဲ့ အေျဖေတြပါ။
(၁) ထြက္လာတဲ့ အေျဖဟာ ျပသနာကို ၿပီးေျပေစမယ့္ အေျဖ ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္မယ္။ ထိပ္တိုက္ ရင္ဆိုင္ေတြ ့ရတဲ့ အေျဖမ်ိဳးလည္း ျဖစ္ခ်င္ ျဖစ္မယ္။ မဆီမဆိုင္လို ့လည္း ေျပာခ်င္ေျပာပါလိမ့္မယ္။
(၂) ကိုယ့္ဘက္က လိုက္ေလ်ာ ညီေထြ ရွိတတ္ရမယ္။ လူတစ္ေယာက္ကုိ ကိုယ္က အင္တာဗ်ဴးသလိုမ်ိဳး ေမးရမွာ။ ဒီအခ်ိန္မွာ ကိုယ္ေမးတဲ့ အေမးကို အေမးခံရသူက တိတိက်က် ေျဖတတ္လိမ့္မယ္လို ့ ေမွ်ာ္လင့္မထားပါနဲ ့။ ဘာေၾကာင့္လည္း ဆိုေတာ့ ကိုယ္မေးတဲ့ ကိစၥမ်ိဳး အေမးခံရတဲ့သူမွာ အေတြ ့အႀကံဳ ရွိခ်င္မွ ရွိမွာပါ။ ဒီေတာ့ ကိုယ္ ေမးမယ့္ ေမးခြန္းဟာ လူအမ်ားစု ေတြ ့ႀကံဳ ရတတ္တဲ့ ကိစၥမ်ိဳး ျဖစ္ရပါမယ္။
(၃) စကားေျပာဖို ့ ေမးခြန္းေမးဖို ့ မေၾကာက္နဲ ့။ ေန ့စဥ္ ႀကံဳေတြ ့ေနက် ကိုယ့္္ပတ္၀န္းက်င္က လူေတြဆီမွာ ကိုယ္သိခ်င္တာနဲ ဲ့ ပတ္သက္ၿပီး သဲလြန္စ ေပးႏိုင္တဲ့ အေတြ ့အႀကံဳေတြ အမ်ားႀကီး ရွိႏိုင္ပါတယ္။
(၄) စာဖတ္ပါ။ ကိုယ္ေရးမဲ့စာက ၀တၳဳမဟုတ္ပဲ အေၾကာင္းအရာ တစ္ခုကို ဦးတည္ေရးေတာ့မယ္ဆိုရင္ အလားတူ အေၾကာင္း အရာမ်ိဳး ေရွ ့ကေရးခဲ့တဲ့သူေတြရဲ့ စာကို ဖတ္ရပါမယ္။ ဒါမွ ကိုယ္ေရးတဲ့စာဟာ ပံုတူ ကူးခ်တဲ့ ပံုစံမ်ိဳး မျဖစ္ေတာ့ပဲ ပံုစံ ခြဲထြက္ႏ္ိုင္ ပါလိမ့္မယ္။
(၅) မွတ္စု ထုတ္ပါ။ စာေရးဖို ့ ျပင္ဆင္ေနတဲ့ ကာလတေလွ်ာက္မွာ ကိုယ္က မွတ္စု ထုတ္တဲ့ အက်င့္မ်ိဳး ရွိရမယ္။ ေခါင္းထဲ ေပၚလာတဲ့ ၀ါက်တခ်ိဳ ့၊ စာပိုဒ္တခ်ိဳ ့ကို ေရးခ်ထားရပါမယ္။ မွတ္စု ထုတ္တဲ့ အက်င့္က ကိုယ့္ကို ယံုၾကည္မႈအား တိုးပြားေစပါ တယ္။
(၆) ခြဲျခမ္း စိတ္ျဖာျခင္း။ စာတစ္ပုဒ္ ရးဖို ့ ေလ့လာမႈေတြ အမ်ားႀကီး လုပ္ရပါမယ္။ ကိုယ္ေလ့လာလို ့ ရတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြထဲ ကမွ ဘယ္ဟာကို ကိုယ္က အေျခခံ ယူၿပီး တင္ျပမယ္ဆိုတာကို ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ရပါမယ္။
(၇) အိပ္ျခင္း။ စာတစ္ပုဒ္ ေရးေတာ့မယ္ဆိုရင္ ဒါနဲ ့ ပတ္သက္လို ့ တခ်ိန္လံုး စိတ္၀င္စားမႈ ရွိေနရပါမယ္။ အိပ္ေနသည္ ျဖစ္ေစ၊ မအိပ္သည္ျဖစ္ေစ၊ အသိစိတ္မွာေရာ၊ မသိစိတ္မွာပါ ကိုယ္ေရးမဲ့ အေၾကာင္းအရာေပၚမွာ စိတ္၀င္စားေနရပါမယ္။ ဒီလို စိတ္၀င္စား ေနၿပီ ဆိုရင္ အိပ္ရာေဘးမွာ စာရြက္နဲ ့ ခဲတံ ေဆာင္ထားပါ။ တခါတေလ အိပ္ေနရင္း စကားလံုး ရရင္ ရမယ္။ ေခါင္းစဥ္ ရခ်င္ ရမယ္။ ဒီတခါ ထထိုင္ၿပီး ေကာက္ေရးလိုက္လို ့ ရတာေပါ့။
စာမေရးခင္မွာ ဒီလို ျပင္ဆင္မႈေတြ လုပ္ျခင္းက စာတကယ္ေရးတဲ့ အခါမွာ အခ်ိန္ပို ရေစတာ ေတြ ့ရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူေတြ ၾကားမွာ ေလ့လာေနတဲ့အခ်ိန္၊ မွတ္စု ေရးခ်ိန္၊ နားေထာင္ခ်ိန္၊ စကားေျပာခ်ိန္၊ ေရးရမယ့္ အေၾကာင္းအရာအတြက္ စိတ္ကူးေနခ်ိန္ အားလံုးဟာ အခ်ိန္ျဖဳန္းေနတာပဲလို ့ မထင္လိုက္ပါနဲ ့။ အဲဒါလည္း စာေရးျခင္းပါပဲတဲ့။
စာရးခ်င္တယ္ ဆိုသူမ်ား စာေရးဆရာမ “ဂ်င္နီေသာ္မဆင္” ရဲ့နည္းကို လက္ေတြ ့က်င့္သံုးၿပီး စာေကာင္းတစ္ပုဒ္ ဖန္တီး ႏိုင္ၾကပါ ေစ။
စာေကာင္းေကာင္း ေရးတတ္ဖို ့၊ စာလံုးေတြကို ၀ါက် ေကာင္းေကာင္း ျဖစ္ေအာင္ စီတတ္ဖို ့၊ ၀ါက်ေတြကို စာပိုဒ္ျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးတတ္ဖို ့အတြက္ လက္ေတြ ့ စာခ်မေရးခင္မွာ ေလ့လာ ဆည္းပူးစရာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ ဒါမွသာ ကိုယ္ေရးတဲ့ ေဆာင္းပါး (သို ့) ၀တၳဳဟာ စာဖတ္သူရဲ့ ႏွလံုးသားမွာ ေပ်ာ္၀င္သြားႏိုင္ေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စာေကာင္းတစ္ပုဒ္ကို ဖန္တီးႏိုင္ဖို ့ အတြက္ အေျခခံက်တဲ့ အခ်က္ဟာ စာမူၾကမ္းေရးျခင္းပါပဲ။ စာမူၾကမ္း ေရးေနစဥ္မွာ ကိုယ္က ကိုယ္ေရးမယ့္ အေၾကာင္းအရာကို ေလ့လာရမယ္။ သံုးသပ္ရမယ္။ အၾကမ္း ထည္ကေန အေခ်ာထည္ ျဖစ္လာေအာင္ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ ရႈေထာင့္ ပံုစံ ရလာေအာင္ ပံုသြင္းသြားႏိုင္ရမယ္။ ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို လကိကိုင္ထားၿပီး စာမူၾကမ္းက်ု ဖန္တီးမယ္ ဆိုရင္ အခ်ိန္ ကုန္သက္သာၿပီး စာလည္း ပိုမို ညက္ေညာ သြားပါလိမ့္မယ္။
စိတ္ကူးကို တိုးတက္ ရွင္သန္ေစျခင္း
စာတစ္ပုဒ္ကို ေရးမယ္ဆိုရင္ ‘ဘ’ ငါးလံုးကို သတိရပါ။ ဘယ္သူလဲ။ ဘယ္မွာလဲ။ ဘာလဲ။ ဘယ္တံုးကလဲနဲ ့ ဘာျဖစ္လို ့လဲ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းေတြကို ရင္ထဲမွာ ထည့္ထားပါ။
“ဘာလဲ” ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းဟာ ကိစၥ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ထိေရာက္တဲ့ ေမးခြန္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေဆာင္းပါး (သို ့) ၀တၳဳေရး ေတာ့မယ္ ဆိုရင္ ဒီေမးခြန္းနဲ ့စတာက ပိုၿပီး အံ၀င္ခြင္က် ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒီေမးခြန္းဟာ စပ္စုတဲ့ ေမးခြန္း၊ ေလ့လာတဲ့ ေမးခြန္း စိတ္၀င္စားတဲ့ ေမးခြန္းပဲ မဟုတ္လား။ ဒီေမးခြန္းနဲ ့ စၾကည့္ပါ။ ကၽြန္မ ကိုယ္တိုင္ အဲဒီ ေဆာင္းပါး မေရးခင္မွာ တကယ့္မိတ္ေဆြ ေတြကို လူကိုယ္တိုင္ ေမးၾကည့္ပါတယ္။ ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြက သူလို ကိုယ္လို လူမ်ိဳးေတြကို ေမးခဲ့ရာ က ထြက္လာတဲ့ အေျဖေတြပါ။
(၁) ထြက္လာတဲ့ အေျဖဟာ ျပသနာကို ၿပီးေျပေစမယ့္ အေျဖ ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္မယ္။ ထိပ္တိုက္ ရင္ဆိုင္ေတြ ့ရတဲ့ အေျဖမ်ိဳးလည္း ျဖစ္ခ်င္ ျဖစ္မယ္။ မဆီမဆိုင္လို ့လည္း ေျပာခ်င္ေျပာပါလိမ့္မယ္။
(၂) ကိုယ့္ဘက္က လိုက္ေလ်ာ ညီေထြ ရွိတတ္ရမယ္။ လူတစ္ေယာက္ကုိ ကိုယ္က အင္တာဗ်ဴးသလိုမ်ိဳး ေမးရမွာ။ ဒီအခ်ိန္မွာ ကိုယ္ေမးတဲ့ အေမးကို အေမးခံရသူက တိတိက်က် ေျဖတတ္လိမ့္မယ္လို ့ ေမွ်ာ္လင့္မထားပါနဲ ့။ ဘာေၾကာင့္လည္း ဆိုေတာ့ ကိုယ္မေးတဲ့ ကိစၥမ်ိဳး အေမးခံရတဲ့သူမွာ အေတြ ့အႀကံဳ ရွိခ်င္မွ ရွိမွာပါ။ ဒီေတာ့ ကိုယ္ ေမးမယ့္ ေမးခြန္းဟာ လူအမ်ားစု ေတြ ့ႀကံဳ ရတတ္တဲ့ ကိစၥမ်ိဳး ျဖစ္ရပါမယ္။
(၃) စကားေျပာဖို ့ ေမးခြန္းေမးဖို ့ မေၾကာက္နဲ ့။ ေန ့စဥ္ ႀကံဳေတြ ့ေနက် ကိုယ့္္ပတ္၀န္းက်င္က လူေတြဆီမွာ ကိုယ္သိခ်င္တာနဲ ဲ့ ပတ္သက္ၿပီး သဲလြန္စ ေပးႏိုင္တဲ့ အေတြ ့အႀကံဳေတြ အမ်ားႀကီး ရွိႏိုင္ပါတယ္။
(၄) စာဖတ္ပါ။ ကိုယ္ေရးမဲ့စာက ၀တၳဳမဟုတ္ပဲ အေၾကာင္းအရာ တစ္ခုကို ဦးတည္ေရးေတာ့မယ္ဆိုရင္ အလားတူ အေၾကာင္း အရာမ်ိဳး ေရွ ့ကေရးခဲ့တဲ့သူေတြရဲ့ စာကို ဖတ္ရပါမယ္။ ဒါမွ ကိုယ္ေရးတဲ့စာဟာ ပံုတူ ကူးခ်တဲ့ ပံုစံမ်ိဳး မျဖစ္ေတာ့ပဲ ပံုစံ ခြဲထြက္ႏ္ိုင္ ပါလိမ့္မယ္။
(၅) မွတ္စု ထုတ္ပါ။ စာေရးဖို ့ ျပင္ဆင္ေနတဲ့ ကာလတေလွ်ာက္မွာ ကိုယ္က မွတ္စု ထုတ္တဲ့ အက်င့္မ်ိဳး ရွိရမယ္။ ေခါင္းထဲ ေပၚလာတဲ့ ၀ါက်တခ်ိဳ ့၊ စာပိုဒ္တခ်ိဳ ့ကို ေရးခ်ထားရပါမယ္။ မွတ္စု ထုတ္တဲ့ အက်င့္က ကိုယ့္ကို ယံုၾကည္မႈအား တိုးပြားေစပါ တယ္။
(၆) ခြဲျခမ္း စိတ္ျဖာျခင္း။ စာတစ္ပုဒ္ ရးဖို ့ ေလ့လာမႈေတြ အမ်ားႀကီး လုပ္ရပါမယ္။ ကိုယ္ေလ့လာလို ့ ရတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြထဲ ကမွ ဘယ္ဟာကို ကိုယ္က အေျခခံ ယူၿပီး တင္ျပမယ္ဆိုတာကို ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ရပါမယ္။
(၇) အိပ္ျခင္း။ စာတစ္ပုဒ္ ေရးေတာ့မယ္ဆိုရင္ ဒါနဲ ့ ပတ္သက္လို ့ တခ်ိန္လံုး စိတ္၀င္စားမႈ ရွိေနရပါမယ္။ အိပ္ေနသည္ ျဖစ္ေစ၊ မအိပ္သည္ျဖစ္ေစ၊ အသိစိတ္မွာေရာ၊ မသိစိတ္မွာပါ ကိုယ္ေရးမဲ့ အေၾကာင္းအရာေပၚမွာ စိတ္၀င္စားေနရပါမယ္။ ဒီလို စိတ္၀င္စား ေနၿပီ ဆိုရင္ အိပ္ရာေဘးမွာ စာရြက္နဲ ့ ခဲတံ ေဆာင္ထားပါ။ တခါတေလ အိပ္ေနရင္း စကားလံုး ရရင္ ရမယ္။ ေခါင္းစဥ္ ရခ်င္ ရမယ္။ ဒီတခါ ထထိုင္ၿပီး ေကာက္ေရးလိုက္လို ့ ရတာေပါ့။
စာမေရးခင္မွာ ဒီလို ျပင္ဆင္မႈေတြ လုပ္ျခင္းက စာတကယ္ေရးတဲ့ အခါမွာ အခ်ိန္ပို ရေစတာ ေတြ ့ရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူေတြ ၾကားမွာ ေလ့လာေနတဲ့အခ်ိန္၊ မွတ္စု ေရးခ်ိန္၊ နားေထာင္ခ်ိန္၊ စကားေျပာခ်ိန္၊ ေရးရမယ့္ အေၾကာင္းအရာအတြက္ စိတ္ကူးေနခ်ိန္ အားလံုးဟာ အခ်ိန္ျဖဳန္းေနတာပဲလို ့ မထင္လိုက္ပါနဲ ့။ အဲဒါလည္း စာေရးျခင္းပါပဲတဲ့။
စာရးခ်င္တယ္ ဆိုသူမ်ား စာေရးဆရာမ “ဂ်င္နီေသာ္မဆင္” ရဲ့နည္းကို လက္ေတြ ့က်င့္သံုးၿပီး စာေကာင္းတစ္ပုဒ္ ဖန္တီး ႏိုင္ၾကပါ ေစ။
0 comments:
Post a Comment